kokhucre.com ve işitme
İşitme duyusu çevreyle iletişim kurulmasında son derece önemlidir. İç kulakta duyma işlevini üstlenen Corti organı işitme ve destek hücrelerinden oluşmuştur. Bu organda yaklaşık 15000 civarında işitme hücresi bulunur. Bu hücreler mekanik uyarıları elektrik uyarılara dönüştürürler. Böylece gelen ses dalgası beyine elektrik uyarı olarak iletilir. İç kulakta sınırlı sayıda bulunan bu hücreler değişik etkenlere karşı oldukça duyarlıdır ve kolay hasar görebilirler. Doğumsal veya edinsel (sonradan oluşan) işitme kayıpları genellikle bu hücrelerin hasarına bağlıdır. İşitme kayıplarına genetik nedenler küçümsenmeyecek oranda yüksektir. Doğumsal işitme kaybı 1:1000 oranında görülmektedir. Sağlıklı olan bebeklerin de yaklaşık 1:1000'inde henüz yetişkin döneme ulaşmadan önce çeşitli oranlarda işitme kayıpları olmaktadır. Etkilediği yaş dönemine göre bu çocuklarda konuşma, algılama bozuklukları ve psikososyal sorunlar meydana gelmektedir. Dünya sağlık örgütü verilerine göre dünya nüfusu ve yaşlı oranı arttıkça edinsel işitme kaybı oranlarında giderek artış görülmektedir. 2001 yılı içerisinde yaklaşık 250 milyon insanın bu kronik sorundan etkilendiği ve 65 yaşının üzerinde her 3 kişiden birinde değişen derecelerde işitme kaybı olduğu bildirilmiştir (http://www.who.org).
İşitme hücreleri kendilerini yenileme özelliğine sahip değildir. Herhangi bir yaralanma veya hasar oluştuğunda vücudun diğer organlarındaki hücreler gibi çoğalıp bu hasarı gideremezler.
Günümüzde yapılan son bilimsel araştırmalar embriyonik kök hücrelerin işitme hücrelerine dönüşebileceğini göstermektedir. Yakın zamanda iç kulakta denge organını döşeyen hücrelerin kök hücre karakteri taşıdıkları gösterilmiştir. Deneysel çalışmalar iç kulaktan elde edilen bu yetişkin kök hücrelerin işitme hücreleri olarak kullanılabileceğini göstermektedir. Kemik iliğinden alınan yetişkin kök hücrelerin iç kulakta sinir hücresi karakteri kazanabildiği gösterilmiştir. Klinik olarak bu hücrelerin iç kulakta hasar gören hücrelerin yerine konulmasıyla işitme kayıplarının tedavi edilebileceği düşünülmektedir. Bütün bu bulgulara rağmen kök hücre kaynaklı tedaviler işitme kayıplarında kesin çözüm olmayabilir. Gen tedavisi, ilaç tedavisi ve geliştirilen teknolojik cihazların kullanımına ek olarak yapılabilecek bir kök hücre tedavisi işitme kayıplarında çeşitli yararlar sağlayabilir. Günümüzde işitme kaybında kök hücre kullanımı ile ilgili bütün çalışmalar deneysel düzeyde olup henüz insanda yapılan bir uygulama yoktur.
Kuşlarda işitme hücrelerinin kendilerini yeniledikleri gösterildikten sonra memelilerde de bu özelliğin kazandırılabilmesi konusunda bilim adamları bazı çalışmalar başlatmışlardır.
Geçtiğimiz günlerde Michigan Üniversitesinde bilim adamları gen tedavisi yoluyla tarla sıçanlarında yeni işitme hücreleri oluşturmayı başarmışlardır. Bu hayvanlarda Math1 adlı genin nakledildiği destek hücreler işitme hücrelerine dönüşmüştür. Bunun da ötesinde bu hücreler işitme duyusunu algılayacak olan beyin hücreleriyle bağlantılar kurmuşlardır. Önümüzdeki günlerde çalışmalar bu hücrelerin işlevlerinin değerlendirilmesine yönelik olacaktır. Sonuçlar olumlu olduğu taktirde kalıcı işitme kayıplarında gen tedavisi yeni bir alternatif olarak karşımıza çıkabilir.
http://www.kokhucre.com/khted.asp#10